Heb je het bericht ook gelezen? Dit, dus:
Nadat ik het had gelezen, zat ik dus wel met een vraag in m’n maag. En vragen horen niet in je maag te zitten.
Waar ligt de grens die je een ander kunt opleggen?
Natuurlijk is het goed om heel beleefd de ander zijn ruimte te gunnen. Beleefd. En: te gunnen. Het de gast naar de zin maken, is immers een groot goed. Als een vreemde de gebruiken niet kent, zal hem of haar dat echt niet kwalijk worden genomen. We maken zelfs inmiddels al televisieprogramma’s over ‘andere culturen en hun gebruiken’ en over anderen in onze cultuur.
De situatie wordt al twijfelachtiger als de ander ruimte opeist. Dan zijn ‘beleefd’ en ‘te gunnen’ niet meer aan de orde. Daar gaat het mis. Want als we van onszelf verwachten dat we ruimte moeten geven, waarom verwachten we dat dan niet altijd?
Als ik vanuit dat perspectief naar het krantenbericht hierboven kijk, dan bekruipt mij dat gevoel wéér. Wie geeft die jongens het (morele) recht op die manier te handelen? Vinden ze het nou echt dat je het recht hebt om het gedrag van anderen op die manier af te dwingen? Als dat zo is, dan wordt het echt tijd dat zij zich realiseren dat zij daarmee ook allerlei enge mensen het recht hebben gegeven hén kort en klein te slaan. Alleen omdat hun uiterlijk en gedrag niet worden gewenst.
Het lijkt me sterk dat zo’n escalatie wordt gewenst. Maar in de handelingen zit hij wel opgesloten, omdat helemaal wordt voorbijgegaan aan het uitgangspunt van ‘gunnen’. Wat essentieel is, is dat het hier niet gaat om vrijheid die de aanvallers niet zouden hebben gekregen, maar het ontnemen van vrijheid van het slachtoffer. Een omgekeerde discriminatie: door een minderheid wordt de manier van leven van een willekeurig ander veroordeeld.
Het mag inderdaad niet zo zijn dat “het slachtoffer zich maar aanpast”. Dat is iets wat we ook niet verwachten van vrouwen in onze samenleving; die moeten over straat kunnen op de manier die zíj prettig vinden. Daar hoort geen sissen bij, noch een veroordelende blik door nette dames in lange rok. In de publieke ruimte heeft geen enkel individu het recht zijn eigen voorkeuren op te leggen. Dat is voorbehouden aan de private ruimte (waar de publieke geen recht van spreken heeft).
Maar wat doe je met mensen die zich heel bewust onttrekken aan die codes? Die menen te hebben ontdekt hoe je een systeem kunt platleggen door te brullen dat je die ruimte hóórt te krijgen? Die feitelijk nog intoleranter en dommer zijn zijn dan de intoleranten en dommen die wij ooit discriminerend gedrag verweten.
Ik kom er niet goed uit. Maar ik weet wel dat ik dit ken van schoolpleinen: ook daar hadden de brutalen de halve, nee de hele wereld. En dat ging er in bijna alle gevallen oneerlijk aan toe. Dát zit mij dus dwars: er móet iets aan gebeuren, óók als degenen die zich nu iedere keer weer presenteren als slachtoffers daders blijken te zijn. Dan maar niet politiek correct.
"Me dunkt..." 